Starfsemi Brims árið 2021

Brim er stærsta sjávarútvegsfyrirtæki á Íslandi með aflaheimildir, sem samsvara nálægt 12% í þorskígildum talið. Brim og dótturfélög, eru með starfsstöðvar í Reykjavík, Akranesi, Vopnafirði og Hafnarfirði. Á árinu voru að meðaltali níu fiskiskip í rekstri. Aðalskrifstofur félagsins eru við Norðurgarð í Reykjavík. Þar er framkvæmdastjórn félagsins staðsett ásamt fjármála-, botnfisk-, uppsjávar- og mannauðssviði. Fjöldi stöðugilda Brims auk dótturfélaga voru 762 árið 2021 og spanna þau alla virðiskeðjuna, þ.e. veiðar, vinnslu, sölu og dreifingu á afurðum félagsins. Félagið er skráð á aðalmarkaði kauphallar, NASDAQ OMX Ísland.

Veirufaraldurinn Covid-19 hafði umtalsverð áhrif á rekstur samstæðunnar á árinu. Markvisst var unnið að því að hlúa að öryggi starfsfólks og með samstilltu átaki starfsfólks tókst að koma í veg fyrir verulega röskun á starfseminni.

Skráð hlutafé Brims hf. var 1.956 milljónir króna í árslok 2021. Félagið átti í árslok eigin hluti að nafnverði 35 milljónir króna. Útistandandi hlutafé nam 1.921 milljónum króna. Hluthafar í upphafi árs voru 880 en voru 1.246 í árslok. Í árslok 2021 áttu fjórir hluthafar yfir 10% eignarhlut í félaginu en þeir voru Útgerðarfélag Reykjavíkur hf. sem átti 34,53%, Lífeyrissjóður starfsmanna ríkisins A-deild sem átti 14,20%, Lífeyrissjóður verslunarmanna sem átti 10,76% og RE-13 ehf. sem átti 10,23%.

Gengi hlutabréfa var 78,0 í árslok 2021 en 50,1 í ársbyrjun. Raunávöxtun hlutabréfa á árinu, að meðtöldum arði í félaginu, reyndist vera jákvæð um 50,9%. Þá er miðað við bréf sem keypt var á lokagengi ársins 2020 og selt í lok ársins 2021, að teknu tilliti til greiðslu arðs og verðbólgu á árinu. Sé litið til lengri tíma var raunávöxtun hlutabréfs, sem var keypt í lok árs 2001 og selt um síðustu áramót, um 12,1% á ári að meðaltali.

Skráð viðskipti með hlutabréf í Brimi hf. námu 17.939 milljónum króna árið 2021. Skráð viðskipti árið 2020 námu 9.423 milljónum króna. Nafnhækkun úrvalsvísitölu OMX Iceland var 32,96% árið 2021 og 34,55% að teknu tilliti til arðgreiðslna.

Starfsemi Brims fellur undir reglur um milliverðlagninu sem vísa til þess hvernig tengdir lögaðilar verðleggja viðskipti sín á milli. Reglurnar eru ætlaðar til að tryggja að verðákvörðun í viðskiptum tengdra lögaðila sé í samræmi við verð í sambærilegum viðskiptum milli ótengdra aðila. Þannig að verðlagning sé í samræmi við svokallaða armslengdarreglu. Reglurnar eiga eingöngu við þegar tiltekin tengsl eru á milli lögaðila sem eiga í viðskiptum.

Tengsl eru fyrir hendi þegar bein og/eða óbein tengsl er á milli lögaðilanna sjálfra eða þegar tengsl er á milli manna sem eru meirihlutaeigendur lögaðilanna eða fara með stjórnunarleg yfirráð yfir þeim lögaðilum sem eiga í viðskiptum. Skilgreina má tengsl milli lögaðilanna sjálfra með beinum eða óbeinum hætti á eftirfarandi hátt:

• Þegar lögaðilar eru hluti af sömu samstæðunni eru þeir ótvírætt tengdir lögaðilar.
• Þegar lögaðili er undir beinu og/eða óbeinu meirihluta eignarhaldi eða stjórnunarlegum yfirráðum tveggja eða fleiri lögaðila innan samstæðu telst hann tengdur öllum lögaðilum innan samstæðunnar.
• Þegar lögaðili á meira en 50% í öðrum lögaðila með óbeinum hætti teljast þeir tengdir í skilningi ákvæðis laganna um milliverðlagningu. Ef annar lögaðilinn er hluti af samstæðu telst hinn lögaðilinn tengdur öllum öðrum lögaðilum innan samstæðunnar.

Veiðar, vinnsla og sala afurða gengu almennt vel á árinu. Þrátt fyrir að tekist hafi ágætlega til að lágmarka bein áhrif Covid-19 á reksturinn, þá hafði faraldurinn veruleg áhrif, sem endurspeglaðist í mikilli hækkun á flutningsgjöldum og verði rekstrarvara svo sem olíu, umbúða og öðrum aðföngum.  Auk þess jókst kostnaður verulega vegna veikindalauna. Kostnaður vegna margskonar ráðstafana sem gripið var til svo sem svæðaskiptingu vinnslunnar, Covid-19 hraðprófa var einnig umtalsverður.

Á árinu urðu þær breytingar á skipaflotanum að uppsjávarskipið Svanur RE var keyptur til Brims með það að markmiði að efla uppsjávarveiðar félagins og Höfrungur III AK var seldur.

Í lok árs voru eftirtalin skip í rekstri hjá Brimi og dótturfélögunum Ögurvík, Kambi og Guðrúnu Þorkelsdóttur.

Nánari upplýsingar um skipaflota félagsins er að finna á vefsíðu félagsins.

Allar starfsstöðvar til sjós og lands eru undir opinberu eftirliti Matvælastofnunar (MAST) sem fylgist með því að farið sé að lögum og reglum. Eftirlit MAST byggist á eftirlitsskoðunum sem fara í sumum tilvikum fram án nokkurs fyrirvara. 

Starfsemi félagsins í fiskiðjuverum í Reykjavík og á Vopnafirði eru vottaðar samkvæmt IFS-staðlinum (International Food Standard). Þetta er alþjóðlega viðurkenndur staðall og einn hinna mest notuðu á sviði matvælaöryggis ásamt ISO og BRC.  Þessir megin staðlar matvælaöryggis eru samræmdir undir merkjum Global Food Safety Initiative (GFSI). IFS vottunin á Vopnafirði hefur fallið niður síðustu tvö ár þar sem Covid-19 faraldurinn hefur komið í veg fyrir úttekt erlendra eftirlitsaðila.

Fiskvinnslan Kambur í Hafnarfirði og frystiskipin eru ekki með IFS vottun. 

Fiskimjölsverksmiðjurnar á Akranesi og Vopnafirði eru vottaðar samkvæmt FEMAS-staðli (Feed Materials Assurance Scheme). FEMAS er alþjóðlegur fóðuröryggisstaðall fyrir afurðir framleiddar í dýrafóður. 

Brim veiðir einungis villtan fisk og eru afurðir félagsins í öllum tilvikum hreinar og náttúrulega heilnæmar sjávarafurðir. Rekjanleiki afurða er mikilvægur hluti matvælaframleiðslu. Matvæla- og fóðuröryggiskerfi Brims byggjast á því að rekja megi vöruna frá uppruna hennar og allt til viðskiptavinar. Við veiðar eru skráðar niður nákvæmar upplýsingar um afla, svo sem veiðisvæði, veiðarfæri, samsetningu afla, magn og fleira. Uppruna hráefnis í vinnslu er haldið til haga og fylgja upplýsingar um uppruna afurðar til kaupanda. Enn fremur er haldið utan um ráðstöfun allra afurða. Þannig eru allar afurðir rekjanlegar frá veiðum til kaupanda. Þessi rekjanleiki er prófaður reglulega í innra eftirliti félagsins og einnig í ytri úttektum á kerfum félagsins, meðal annars í úttektum tengdum upprunavottunum.

Afurðir félagsins eru í öllum tilvikum merktar í samræmi við reglur um merkingar á sjávarfangi. Þannig er ávallt ljóst um hvaða fisktegund og veiðisvæði er að ræða og eins hvaða veiðarfæri voru notuð.

Brim tók þátt í Nýsköpunarvikunni, sem er árlegur viðburður og vakti athygli á nýsköpun í öryggismálum. Farið var yfir það hvernig tæknin hefur breytt öryggis- og vinnuheilbrigðismálum sjómanna og fiskvinnslufólks.  

Í tengslum við vikuna lét Brim útbúa þrjú myndbönd sem fjalla um nýjungar í fiskvinnslu félagsins við Norðurgarð, slys og hvernig nýsköpun, árvekni og samvinna hefur fækkað alvarlegum slysum á sjó og um tilraunaverkefni sem Brim og Heilbrigðisstofnun Norðurlands hafa staðið fyrir um fjarlækningar. Það verkefni hefur gengið vel en óvíst er um framhald þess verkefnis þar sem mönnun heilbrigðisstarfsfólks í landi er ekki tryggð. 

Brim ásamt Silfrabergi, sem er metnaðarfullur innlendur birgi og jafnframt umboðsaðili umræddrar vöru, hafa verið í tilraunaprófunum með nýja gerð af brettafilmu sem hefur það að markmiði að minnka plastnotkun í rekstri og draga þannig úr kolefnisspori félagsins.

Erlendur framleiðandi filmunnar hefur undanfarin ár þróað lausnir fyrir fyrirtæki með það að markmiði að minnka notkun einnota plasts og þar með minnka sóun í umbúðanotkun. Í tilkynningu frá framleiðanda kemur fram að hann sé leiðandi á þessum markaði og umrædd brettafilma BioZ brotni að fullu niður í umhverfinu.

Á fyrri hluta ársins fór félagið að þróa smáforrit (App) fyrir skipaeftirlitsmenn félagsins sem gera þeim kleift að pantað eldsneyti til skipa úr farsíma. Þetta var eitt af verkefnum sem er hluti af nýsköpunar- og þróunarstarfi félagsins.

Með þessu eldsneytisforriti getur starfsfólk, sem sinnir því hlutverki að panta olíu til skipa, framkvæmt pöntunina hvar sem það eru statt hverju sinni. Starfsfólk viðkomandi olíufélags fá tilkynningu í farsíma og staðfesta móttöku sem birtist síðan í síma þess sem pantar.

Samhliða þessu skráist kolefnisspor (CO₂) á því eldsneytismagni sem afgreitt var beint inn í umhverfisgrunninn í rauntíma.